Mensen vragen mij weleens wat ik nu zo mooi vind aan Transactionele Analyse (TA). Het is toch een theorie die je aan denken zet over jezelf? Is dat niet heel confronterend? Hoe kan deze manier van denken en naar jezelf kijken je nu helpen? En wat heb jij als coach daar nu aan? Herken jij je in deze vragen? Dan is het lezen van deze blog zeker de moeite waard voor jou.
Zonder programma
Om antwoord te geven op bovenstaande vragen wil ik je graag meenemen naar het moment dat ik mijn examen voor Certified Transactional Analyist aflegde. Ik ben daarvoor in Auckland, Nieuw-Zeeland geweest. Het examen was gekoppeld aan een TA-conferentie van de professionele TA-vereniging binnen de Maori. De Maori zijn de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland. De conferentie vond plaats volgens de cultuur van de Maori. Dit betekende dat we met een grote groep mensen in hun maraai, hun ontmoetingsruimte, verbleven en daar ook aten en sliepen. Er was amper een programma, maar iedereen nam om beurten een moment om een presentatie te geven, iets te zingen of iets te zeggen. Dit ging door tot diep in de nacht, zelfs tot 04.00 uur, terwijl ondertussen mensen gingen tandenpoetsen en slapen.
Harmonie
Als je in Europa bent opgegroeid, is het idee van zo’n conferentie misschien ongemakkelijk of zelfs beangstigend. Geen programma, maar gewoon om beurten de aandacht vragen? Dat is in onze cultuur ongehoord en klinkt ons chaotisch in de oren! Toch heeft het mij veel geleerd. De aversie tegen de aandacht voor jezelf opeisen heeft namelijk te maken met een stukje zelfvertrouwen. In onze cultuur is trots op jezelf zijn iets dat veel mensen afkeuren. Ze vallen erover als jij vindt dat je iets goed hebt gedaan. Dat is arrogant. Voor mensen uit andere culturen is dat misschien helemaal niet zo, omdat zij zijn opgevoed met heel andere denkwijzen. Zodra je dat beseft, gaat er een wereld voor je open.
Tijdens zo’n conferentie maak je deel uit van een internationaal netwerk , de TA-community. In deze community heerst een gelijkwaardige manier van communicatie die door alle culturen heen breekt. Er is respect voor culturele verschillen. Deel uitmaken van een internationaal netwerk heeft als gevolg dat jouw blik verruimd wordt.
Kritiek uiten
Die open blik heb je als coach nodig. Je moet openstaan voor cultuurverschillen, omdat je daardoor heel veel misverstanden kan voorkomen of oplossen. Een mooi voorbeeld daarvan is deze situatie:
Ik werk voor een Belgisch bedrijf dat (ook) een 500–tal Indiërs in dienst heeft. De interculturele samenwerking tussen Indiërs en Belgen is niet altijd vanzelfsprekend.
Een voorbeeld: Een Indiër heeft vaak van huis uit meegekregen dat iemand die ouder is het per definitie beter weet. Een Belg heeft vaak meekregen dat iemand die opgeleid is in een bepaald vak het meestal beter weet. Ook al is die persoon dan wat jonger.
Dit verschil geeft problemen als de Indiër en de Belg gaan samenwerken. Als de Indiër een leidinggevende krijgt die ouder is, dan zal hij op die leidinggevende nooit kritiek hebben of kritische vragen stellen. Ook zal hij, wanneer hem gevraagd wordt of hij een bepaalde opdracht begrepen heeft, altijd bevestigend antwoorden, ook al snapt hij totaal niet wat er van hem verwacht wordt. Hij zwijgt om zijn respect te tonen, zoals zijn vader hem geleerd heeft.
De Belgische leidinggevende verwacht op zijn beurt een eerlijke reactie van zijn medewerker op het moment dat die de opdracht niet snapt. Hij begrijpt niet dat de medewerker zijn mond houdt terwijl hij de opdracht niet kan uitvoeren. Zijn verwachtingspatroon is niet opengesteld voor de verschillen in cultuur tussen België en India.
Als TA-coach kun jij hierin helpen door beide partijen in te laten zien dat het probleem in communicatie ontstaat door cultuurverschillen. En dat er ook cultuurverschillen zijn in hoe je omgaat met het geven en ontvangen van kritische feedback en complimenten. Het TA-model dat op deze situatie van toepassing is, heet Strooks en is ontwikkeld door Claude Steiner.
Jij bent geweldig
Ik vind het fantastisch dat jij het aandurft om je te verdiepen in TA. Als je deze blog al tot hier gelezen hebt, ben je echt geïnteresseerd en heb je dit compliment gewoon verdiend!
Hoe voelde jij je bij het lezen van mijn compliment aan jou? Dacht je: ‘Nou, Linda, dat valt wel mee, hoor.’ Ging je in je hoofd al argumenten verzinnen waarom je toch niet zo fantastisch was als ik zei? Of dacht je: ‘Dank je wel, Linda!’
Leek je reactie het meest op de eerste variant? Dat is niet erg! Wél is het goed om je er bewust van te worden dat je zo reageert. Dan kun je namelijk proberen een compliment te ontvangen en daar oprecht van te genieten, zonder dat je in je hoofd gelijk op de rem trapt. Pas als jij dit kunt, kun je het ook aan anderen leren.
Gelijkwaardig model
TA biedt een model om tot ontwikkeling te komen als coach, ongeacht vanuit welke cultuur of familie je komt. De gevoeligheid voor interculturele verschillen komt aan bod in de proefles TA. Wat vind jij makkelijker: kritiek geven of ontvangen? Weet je hoe je een compliment mag ontvangen of vind je dat lastig? En hoe geef je een compliment? In de proefles ga ik het hebben over verschillende manieren van kritiek en complimenten geven.
Kom je ook naar de eerstvolgende proefles? Deze duurt ongeveer 2,5 uur. In deze proefles leer je over het geven en vragen van complimentjes en over het geven en ontvangen van kritiek. Je bent welkom!