De kranten staan er vol van. Er wordt getweet. Geliked op FaceBook, berichten op Linkedin. De buurvrouw heeft het er over en de bakker ook. Iedereen vraagt zich af wat er met ons gaat gebeuren en vreest voor eigen veiligheid. Het lijkt wel alsof de angst in en rondom ons in een stroomversnelling is gekomen.
Ik heb aan het discours over Donald Trump heel weinig toe te voegen. Ik heb niets te zeggen wat nog niet door anderen hierover gezegd is.
Wat ik wel herken is een chronisch gevoel van verontrusting en van angst. Bij mezelf en rondom mij. Ik herken het bij mijn cliënten ook. Dezer dagen melden er zich in mijn praktijk relatief veel meer mensen aan met angstklachten. En vaak is die angst onbestemd, kunnen er mensen moeilijk woorden voor vinden. Maar ondertussen liggen ze er wel wakker van.
Mensen maken zich zorgen over de toekomst. Over hun eigen veiligheid en die van hun kinderen en kleinkinderen. Ze ervaren de wereld als steeds onveiliger. Bang voor een terroristische aanslag, bang voor radicalisering en voor de steeds groter wordende splitsing in onze samenleving. Ook angst om een job te verliezen en voor financiële problemen. Ook angst om ongeneeslijk ziek te worden.
Psychiater Dirk De Wachter had het er deze week nog over in De Afspraak op Eén, waarin hij de huidige maatschappij als een emocratie omschreef waarin meer en meer mensen depressief, angstig en moe zijn. (wenst u het gesprek met Dirk De Wachter te bekijken, klik dan onderaan deze blog op de link)
Het overgrote deel van de angstklachten blijken echter moeilijk onder woorden te brengen. Mensen kunnen moeilijk zeggen waarvoor ze precies bang zijn maar ze voelen zich regelmatig opgejaagd, slapen slecht en hebben nachtmerries.
Angst, ook zogenaamd onbestemde gevoelens van angst, voelen we in ons lijf. Ons zenuwstelsel is gespannen. We zijn klaar om te vechten, om te vluchten. Of om te bevriezen.
De verkiezing van Donald Trump heeft deze angstgevoelens blijkbaar bij velen in een stroomversnelling gebracht.
Angst is besmettelijk
Maar als je zelf angstig bent, gaat het niet enkel over jezelf, maar ook om de mensen om je heen. Want angst is besmettelijk!
Het overgrote deel van onze communicatie gebeurt niet-verbaal. Onze hersenen zijn op een onzichtbare en onbewuste manier met elkaar verbonden. Via onze “antennes” weten we (onbewust) feilloos hoe het met de ander is. En dat niet alleen. Via onze “antennes” nemen we deze gevoelens ook over van elkaar.
Iedereen die al ooit een huilende baby heeft moeten troosten, weet dat dit alleen maar gaat als je zelf relatief rustig bent. Als je zelf onrustig bent, is het veel moeilijker om de baby rustig te krijgen. Dit is omdat de baby, via zijn gevoelige antennes, jouw onrust overneemt.
Dus als we zelf angstig zijn, gaan we de anderen “besmetten” met onze angst.
Herkent U het?
Hoe kan je nu het best omgaan met al deze angsten? In de eerste plaats omdat je jezelf beter wil voelen maar ook omdat je niet verder wil bijdragen aan die besmetting waarbij mensen rondom jou ook die angst gaan voelen.
Autonomie als hulpmiddel
Transactionele Analyse (TA) geeft eens te meer een praktisch bruikbaar antwoord hierop, namelijk het concept van Autonomie.
Autonomie wordt in de TA als volgt begrepen:
“Als we Autonoom leven, leven we bewust in het hier en nu. We kijken naar wat er hier en nu aanwezig is en naar welke opties we hebben in ons doen en laten. In ons denken en doen.”
In een wereld waarin een spiraal van angst lijkt te ontstaan, is het des te belangrijker dat mensen autonoom blijven denken, voelen en handelen.
Als we Autonoom zijn, gaan we …
- … de gevoelens van angst in ons Kind erkennen, maar er ons niet helemaal door laten meeslepen. Als we bang zijn, gaan we niet in de angst verdrinken, maar er over blijven reflecteren. We blijven nadenken over de angst. Over het reële gevaar en over hoe we ons daartegen kunnen beschermen. We worden ons bewust van het feit dat we vaak door de angst van anderen besmet worden.
- … kijken vanuit onze Volwassene wat we precies kunnen doen om het probleem op te lossen. We gaan nadenken over wat we kunnen doen zodat we niet meer zo bang zijn, binnen onze invloedssfeer. We gaan inschatten welke angst gesteund is op reële feiten en welke angst dat niet is.
- … vanuit onze Ouder kijken wat onze eigen normen en waarden zijn, en we gaan vanuit die waarden en normen leven. We blijven kritisch nadenken en blijven functioneren vanuit onze eigen waarden en normen. We zijn bereid die in vraag te stellen en zijn ook bereid om in gesprek te gaan met anderen die anderen waarden en normen hebben.
Ik wil me dus niet verliezen in het algemeen maatschappelijke discours dat door de verkiezing van Donald Trump in een stroomversnelling is gekomen. De meesten van ons hebben immers geen directe invloed op wat er op wereldvlak gebeurt.
Waar we wel allemaal invloed op hebben, is op onszelf.
En op onze eigen nabije omgeving.
En daar kunnen we dan écht het verschil gaan maken.
Als we op een constructieve manier met onze angst leren omgaan en een zekere mate van rust in onszelf kunnen voelen, dan kunnen we in onze nabije omgeving werkelijk hét verschil gaan maken. We “besmetten” de anderen dan niet met onze angst, maar wel met onze rust. Want zowel rust als angst zijn besmettelijk.
Hoe ik met Anja naar een oplossing voor haar angst zocht
Anja is projectmanager in een groot bedrijf en stuurt een ploeg aan van 200 mensen.
Ze vertelt me dat ze niet goed weet hoe ze het hoofd koel moet houden. Dat er zoveel over de verkiezingen in de VS gepraat wordt en dat ze merkt dat mensen steeds meer angstig en onrustig worden.
In een gesprek maken we de analyse: Waar is ze precies bang voor?
- Ze vertelt dat de angst haar in een wurggreep houdt. We analyseren de concrete dreiging vandaag en hoe deze anders is dan gisteren.
- Ze vertelt dat ze angst heeft voor de teloorgang van de morele waarden, die verbonden zijn aan de ‘declaration of Human Rights’. Ze merkt dit bij haar medewerkers en hoe ze met elkaar omgaan.
We kijken hoe ze kan evolueren naar een positie waarin zij de angst onder controle heeft eerder dan dat de angst haar beheerst. We spreken ook over de dingen die zij kan doen in haar eigen invloedssfeer. We spreken erover hoe zij, in het bedrijf, vanuit haar functie daar mee kan omgaan.
- Hoe er in het bedrijf kan gewerkt worden aan respectvolle communicatie met elkaar. Zo besluit ze onder meer om cursussen interculturele communicatie te gaan organiseren.
We spreken over waarde gericht leidinggeven. Zo besluit ze om acties te nemen in haar onmiddellijke omgeving en om te kijken hoe zij kan bijdragen aan een samenwerking waar de rechten van de mense gerespecteerd worden.
Vanuit dit gesprek heeft ze handvaten om in haar beperkte omgeving weer greep op de situatie te krijgen. En dus ook greep op de angst en dat de angst ‘haar in een wurggreep houdt’.
Zo help ik Anja om autonoom te functioneren. Ze laat zich niet meer door de spiraal van angst meeslepen. Er wordt een betere werkomgeving gecreëerd voor 200 mensen. Deze mensen hebben dan weer een eigen impact in hun eigen gezinnen. Hierdoor wordt wellicht de sfeer beter in 200 gezinnen. En hierdoor voelen er wellicht minstens 500 mensen zich wat beter.
Conclusie
In dit ‘Trump-tijdperk’ is het belangrijk om je niet te laten meeslepen door angst en andere negatieve gevoelens. Het is meer dan ooit belangrijk om autonoom te blijven denken, voelen en handelen. En om middelen te vinden om ethisch en respectvol met anderen te blijven omgaan.
Wil je ook leren hoe met angst om te gaan?
Werk je in een hulpverlenend of zorg verlenend beroep en wil je ook leren zelf autonoom met de angst en de onrust om te gaan.?
Wil je leren hoe je anderen daarbij helpt? Jouw cliënten, medewerkers, patiënten, leerlingen ?
Wil je ook leren hoe TA je hiermee kan helpen? Wil je leren hoe je tot die autonomie kan komen?
Schrijf je dan in voor de tweedaagse Kennismaking in Transactionele Analyse.
In een prachtige rustgevende omgeving, in de gerieflijke Mongoolse tent, gaan we met zijn allen aan de slag om te onderzoeken hoe jij in jouw leven tot meer autonomie kan komen. Omdat het leven dan leuker is. Rustiger. Efficiënter. En minder angstig.
Je bent welkom!!!
———————————————————————
LINK – De Afspraak met Dirk De Wachter