Blog

‘Wat ben je aan het lezen?’
Ik kijk op van mijn boek en zie de geïnteresseerde blik van een man die naast me is komen zitten. Ik zit te lezen aan een gate in de luchthaven, in afwachting van mijn aansluiting. Ik ben op weg naar Riga waar ik voor de SSE (business school) les ga geven.
‘Een boek over Transactionele Analyse,’ antwoord ik.
‘Ik dacht dat TA niet meer bestond,’ reageert hij. Hij stelt zich voor als Marco en we raken aan de praat. Hij vertelt me dat hij in een groot bedrijf een team van 16 mensen aanstuurt en dat hij graag wil leren hoe hij dit nog efficiënter kan doen. Want hij wil graag naar zijn medewerkers luisteren, maar hij wil ook dat het werk gedaan wordt. (Alsof die twee tegengesteld zouden zijn, maar daarover schrijf ik verder meer.)

Als ze maar stoppen met huilen

Marco weet soms niet hoeveel aandacht hij moet geven aan de problemen die zijn medewerkers in de samenwerking ervaren en wanneer hij ze weer ‘terug aan het werk moet zetten’.
‘Vooral als mijn medewerksters huilen’, zegt hij, ‘dan weet ik helemaal niet meer wat ik moet doen. Eigenlijk, het enige wat ik dan wil, is dat ze stoppen met huilen.  Het kan me niet schelen wat ik ze moet beloven, zolang ze maar stoppen met huilen.’
Van daaruit belandt hij met zijn verhaal bij zijn vrouw. Zijn vrouw huilt ook wel ‘af en toe’ zegt hij, of ze wordt boos, terwijl hij eigenlijk helemaal niet snapt waarom ze boos is. Dan weet hij ook niet wat hij moet doen. Hij wil graag dat ze zich beter voelt, en wil graag haar problemen oplossen.

Egotoestanden in TA

Het TA model over de egotoestanden maakt haarfijn duidelijk waarom de communicatie fout loopt. Begrijpen is het halve werk. En gelukkig biedt dit dan een zicht op nieuwe mogelijkheden.

Je kan vanuit drie posities communiceren: Ouder, Volwassene en Kind.

• Als je vanuit je Volwassenecommuniceert, ben je lekker oplossingsgericht bezig. Met een open geest luister je zonder oordeel naar je gesprekspartner. Je verwoordt je gevoelens op een volwassen manier en je bent geïnteresseerd in de beleving van de ander. Wanneer je het ergens niet mee eens bent, vertel je rustig over jouw eigen waarden en normen.
• Als je vanuit je Oudercommuniceert, plaats je jezelf boven de ander. Ofwel ben je kritisch en ga je de ander vertellen wat hij allemaal fout doet. Ofwel ga je de ander betuttelen en als een kind behandelen. Dat werkt niet als je samenwerkt. Want de ander gaat zich dan ofwel als een gehoorzaam Kind aanpassen aan jou en zichzelf kleiner maken. Ofwel gaat de ander stevig rebelleren zodat er geen land meer mee te bezeilen valt. Dan worden de problemen natuurlijk ook niet opgelost.
• Het omgekeerde geldt ook: als jij je als een gehoorzaam Kindof als een Rebellerende puber gedraagt, nodig je jouw gesprekspartner uit om zich vanuit een Ouder positie te gedragen. Ze worden dan vaak heel kritisch of gaan je als een kind behandelen.

Daar schiet niemand iets mee op. De communicatie wordt dan als pijnlijk, moeilijk en frustrerend ervaren.

Het TA model van de Egotoestanden helpt je begrijpen waarom de communicatie fout loopt en ook geeft het je opties om de communicatie te verbeteren. Zodat je elkaar beter begrijpt

Beter communiceren doe je zo:

Ga in gedachten terug naar een gesprek dat helemaal niet goed liep en gebruik onderstaand stappenplan om te begrijpen waarom dat zo was.

1. Teken twee kolommen van drie cirkels onder elkaar:
2. Identificeer vanuit welke positie jij communiceerde (Ouder, Volwassene of Kind)
3. Identificeer vanuit welke positie de ander communiceerde. (Ouder, Volwassene of Kind) Verbind deze twee posities met twee pijlen (zoals je ziet in de tekening)
4. Waarschijnlijk krijg je hierdoor een beter zicht op wat er fout liep.
5. Beslis dan wat jij in jouw communicatie te veranderen hebt:
6. Wanneer je vaststelt dat jij vanuit Ouder communiceerde, zou je meer vanuit jouw Volwassene kunnen communiceren. Minder kritisch ofwel minder bezorgd.
7. Wanneer je vaststelt dat jij vanuit je Kind communiceerde, zou je ook meer vanuit jouw Volwassene kunnen communiceren: op een Volwassen manier zeggen wat je voelt en wat je nodig hebt. Minder gehoorzaam en ook minder rebellerend.
8. Ga naar de ander toe en zeg dat je het anders wil aanpakken. Sorry zeggen helpt ook wel goed.
9. Begin een nieuw gesprek vanuit de Volwassen positie.
10. Blijf zoveel mogelijk in de Volwassen positie, ook wanneer de ander vanuit zijn Kind of Ouder communiceert. Zo verander je jouw communicatie patronen.

We hebben immers allemaal patronen die we in onze communicatie gebruiken. Deze patronen zijn vaak gebaseerd op wat we vroeger geleerd hebben. Gelukkig kunnen we deze patronen veranderen en kunnen we nieuwe communicatie patronen leren.

Module Egotoestanden

Marco vond dit echt een eye-opener en wilde er meer over weten. Wil jij dit nu ook? In het Leiderschapsprogramma van mijn TA training besteed ik er een hele module aan. De TA training is een doorlopend programma waarin je over de tijd van 1 kalenderjaar alle modules kunt volgen. Je kunt instappen bij elke module. Klik hier voor de actuele data waarop deze training gegeven wordt.

Je bent welkom!

Ps. Ben jij geen leidinggevende, maar beoefen je een ander beroep waarbij je veel met mensen werkt? Dan kun je ook kiezen voor het Coachingsprogramma of het Communicatieprogramma.