Ik sprak hierover met een vriendin en haar reactie was: ‘Ja… Jij als stresstherapeut zou toch beter moeten weten. Wat een zot leven heb je, om zo tussen twee landen op en neer te reizen, te werken en ook nog een verbouwing te doen waar je de helft van de tijd niet bij kunt zijn.’
Haar reactie was terecht. Ze sprak de waarheid. Maar het was niet wat ik op dat moment nodig had.
Dat doen we in onze samenleving vaker. Als mensen stress hebben, staan we vaak klaar met; ‘Je moet minder doen, je moet beter voor jezelf zorgen.’ Maar op het moment dat iemand een stressreactie heeft, heeft diegene nodig dat er met milde ogen naar hem of haar gekeken wordt en dat er gevraagd wordt: ‘Hoe kan ik je helpen?’
Dat is wat ik zou willen – en wat er volgens mij nodig is als iemand even kopje onder gaat. Dat we niet veroordelen, maar vragen wat nodig is.
Eigen schuld, dikke bult
Wat mijn vriendin deed was culpabiliseren. ‘Jij moet…’ Natuurlijk hebben we onze eigen verantwoordelijkheid te nemen. Moeten we als ons lichaam dat aangeeft, onze activiteiten terugschroeven en proberen niet meer over onze grenzen te gaan.
Onze taak als coaches en therapeuten is om cliënten hun verantwoordelijkheid te laten zien. Maar dat mag niet onze eerste reactie zijn op stress. Dan moeten we eerst kijken naar hoe we kunnen helpen, in plaats van te wijzen op de fouten die zijn gemaakt. De cliënt ervaart dat vaak alsof je zegt: ‘Eigen schuld, dikke bult’.
Culpabiliseren
De reactie van mijn vriendin op mijn stressklachten bracht een gevoel van schuld en schaamte met zich mee. Als mensen schuld en schaamte voelen, dan wordt het dorsale deel van het polyvagale systeem, oftewel het angstcentrum van het zenuwstelsel actief. Op dat moment, wanneer je bang bent, is het onmogelijk om je te verbinden.
Die verbinding is nodig voor een cliënt om open en eerlijk haar verhaal te kunnen vertellen. Maar als er angst is, werkt dat niet. Onze taak is dan om eerst te zorgen dat het ventrale gedeelte van het zenuwstelsel geactiveerd wordt. Op die manier kan er weer verbinding worden gemaakt en creëer je voor de cliënt een veilige omgeving om haar verhaal te doen.
Wat heb je nodig?
Ik ga ervan uit dat geen enkele coach letterlijk ‘eigen schuld, dikke bult’ zegt, maar de boodschap ‘Je moet minder…’ komt op een gestresseerd persoon hetzelfde over. Het is dus zaak om voorzichtig te zijn als je cliënten wilt wijzen op hun verantwoordelijkheid. Wat deze cliënten in eerste instantie nodig hebben is jouw milde ogen, jouw geruststellende aanwezigheid en misschien zelfs jouw hulp.
Je kunt de cliënt geruststellen door jouw goede intenties te laten zien, maar ook die van haar te erkennen: ‘Ik zie dat je echt absoluut je best doet om het goede te doen. Hoe kan ik je helpen?’
Of: ‘Je bent druk, maar je bent ook zo lief voor iedereen. Hoe kan ik je helpen?’
Ga in het ‘niet-weten’ en geef de cliënt de ruimte om daar zelf over na te denken. Als de cliënt het niet weet, is het fijn om een paar handvatten te kunnen geven.
Je kunt bijvoorbeeld denken aan het aanpassen van de timing van de gesprekken. Meer of juist minder gesprekken inplannen. Maar eigenlijk is het zo dat de vraag stellen belangrijker is dan het antwoord.
Herstel
Zolang een cliënt blijft hangen in het schuldgevoel en/of de schaamte, dan weet je als coach dat het angstcentrum van het zenuwstelsel nog actief is. Blijft iemand zich verontschuldigen, zijn ze nog niet aan het herstellen.
De boodschap dat iemand een pas op de plaats moet maken, moet gezegd worden, maar niet op het moment dat iemand in een stressreactie zit.
Waar coaches terecht zijn opgeleid zijn om mensen uit te nodigen om cliënten op eigen verantwoordelijkheid, is de timing hiervan belangrijk. Natuurlijk wil je aan mensen uitleggen hoe ze hun leven beter kunnen maken, maar wacht daar nog even mee en vraag gewoon: hoe kan ik je helpen. Er moet eerst zorg aan vooraf gaan voordat de eigen verantwoordelijkheid kan worden aangesproken.
Dankbaar
Stressklachten zijn eigenlijk een gezonde reactie op een ongezonde situatie. Ik ben mijn lijf dankbaar voor die stressklachten, want het gaf me op tijd de mogelijkheid om een pas op de plaats te maken.
Ik vertelde aan mijn vriendin hoe ik me voelde en dat ik haar hulp nodig heb en sindsdien stelt ze me veel vaker de vraag ‘hoe kan ik helpen’ ipv me kritisch toe te spreken.
Gelukkig gaat het nu veel beter met me. Ik kan me weer ten volste inzetten om mijn missie – zoveel mogelijk coaches opleiden in mijn methode Embodied Coachen voor cliënten met stress- en traumaklachten – in de wereld te zetten. Daar heb ik een prachtige jaaropleiding voor ontworpen. Heb jij interesse in deze jaaropleiding? Via onderstaande knop vind je meer informatie.
Ja, ik wil meer weten over de jaaropleiding
Je bent welkom.
Met hartelijke groet,
Linda