‘Hans, ik weet dat je zo weg moet, maar we hebben écht je hulp nog even nodig bij deze klant. Heb je een minuutje?’ Hans zucht. Hij heeft aan zijn leidinggevende aangegeven dat hij die middag eerder weg moet voor een begrafenis. Uiteraard kreeg hij toestemming. Nu vraagt zijn leidinggevende 5 minuten voordat Hans eigenlijk weg moet, nog om zijn hulp. Voor ‘de lieve vrede’ kijkt Hans toch even mee. Met als gevolg dat hij daarna gestrest in de auto zit en bang is om te laat te komen op de begrafenis.
Vanbinnen boos
Door het verzoek van zijn leidinggevende komt Hans mogelijk in de problemen. Hij voelt stress, maar hij voelt geen boosheid. Toch zou je denken dat hij daar boos van zou worden. Hij voelt dus stress wanneer hij gehoor geeft aan het verzoek van zijn chef. Hoe komt het dat we daartoe geneigd zijn? En is dit nu de verantwoordelijkheid van Hans of van zijn chef? Feit is dat Hans geen boosheid ervaart, terwijl je toch zou verwachten dat hij boos is. In plaats daarvan voelt hij stress. Om erachter te komen waarom mensen dat vaak doen, hebben we een stukje theorie nodig.
Aangeleerde patronen
Van huis uit hebben we allemaal gewenst gedrag aangeleerd. Hoewel het een beetje generaliserend is en er vást uitzonderingen zijn op deze patronen, kunnen we stellen dat ze over het algemeen ongeveer er als volgt uitzien:
- Mannen wordt geleerd dat verdrietig zijn niet ‘mag’. Boos zijn is geaccepteerd, dus als mannen verdrietig zijn, laten ze vaak boos gedrag zien. Ook angst wordt gemaskeerd met boosheid, of een glimlach.
- Vrouwen gaan vaak huilen als ze eigenlijk boos zijn. Boosheid laten ze niet zien. Verdriet is bij vrouwen meer geaccepteerd dan bij mannen, en daardoor huilen vrouwen soms als ze eigenlijk boos zijn. Geen wonder dat ze dan niet zo goed begrepen worden en dat er niet altijd rekening wordt gehouden met hun grenzen. Ze stellen immers vaak hun grenzen niet zo goed!
Parasietgevoelens kosten energie
Natuurlijk zijn er soms heel goede redenen om de ene emotie te maskeren met de andere. In Hans’ geval scheelt het hem waarschijnlijk tijd om gewoon even mee te werken, omdat hij anders – voor zijn gevoel – de discussie met zijn chef aan moet gaan waarom hij eigenlijk geen tijd meer heeft.
Het kost alleen onnodig veel energie om jezelf anders voor te doen dan je bent.
Waarom doen mensen het dan toch? Om dat te snappen, moeten we inzien dat gedrag dat vroeger is aangeleerd, ook als dit gedrag een negatieve uitkomst heeft, wel wordt aangevoeld als ‘vertrouwd gedrag’. Als er in de jeugd weinig rekening werd gehouden met een kind, zal het dit op volwassen leeftijd herkennen als een vertrouwd gevoel. Daarom blijft hij/zij hetzelfde gedrag herhalen en krijgt hij/zij de ‘zie je wel, er wordt ook nooit rekening met mij gehouden’-herkenning.
De diepte in
Wat we vaak vergeten is dat een emotie altijd een signaal is van een lichamelijke behoefte. Wat we veel doen is de emotie niet ernstig nemen. We negeren het signaal dat we iets nodig hebben om ons veilig en rustig te gaan voelen. Bijvoorbeeld: als je boos bent, heb je ruimte nodig. Als je verdrietig bent, trek je juist mensen naar je toe om je te troosten. Een man die laat zien dat hij boos is, maar eigenlijk verdriet heeft, heeft dus feitelijk een knuffel nodig. Maar wie knuffelt er nu een boze man? Parasietgevoelens zorgen er dus niet alleen voor dat je veel energie kwijtraakt, maar ook dat je behoeften niet vervuld worden. In het geval van Hans had hij eigenlijk gewoon nodig dat zijn chef vroeg: ‘Gaat het nog wel? Het mag ook later, als je nu weg moet.’ Dan had Hans zonder moeite nee kunnen zeggen en had hij comfortabeler in zijn auto gezeten. Door te zeggen: ‘Ja hoor, dat kan nog wel even,’ gaf hij zijn chef het verkeerde signaal en kreeg zo niet waar hij eigenlijk behoefte aan had.
Oude patronen herkennen én veranderen
Herken jij je in het verhaal van Hans? Met behulp van Transactionele Analyse kun je leren om je oude patronen te herkennen én te veranderen. Door de oude patronen te herkennen verlies je geen energie meer aan het verstoppen van je emoties. Met de níeuwe patronen die je ontwikkelt kun je een betere samenwerking in jouw team bewerkstelligen. De tools die je hiervoor nodig hebt, worden uitgebreid besproken tijdens de 2-daagse kennismaking in TA. Deze 2-daagse is waardevol voor leidinggevenden, coaches en iedereen die aan zijn/haar communicatie wil werken. Wil je aan deze kennismaking meedoen? Op deze pagina vind je de actuele data en tijden.
Je bent welkom!
Ja, ik meld me aan voor de 2-daagse kennismaking