Blog

‘Na dat berichtje van mijn collega ging ik helemaal in de stress!’
Sylvia zit tegenover Hans in een coaching-sessie. Sylvia vertelt dat er op haar werk een drukke, stressvolle periode is. Ze is samen met haar collega Wendy co-redacteur van een tijdschrift. Wendy heeft een duidelijke planning gemaakt van alle punten die gedaan moeten worden en wie welk punt oppakt.

Het tijdschrift dat ze uitgeven is recentelijk van drukker veranderd en daardoor is een deel van de data gewijzigd. Wendy had daarover Sylvia een e-mail gestuurd met daarin de nieuwe data. Sylvia begreep niet goed welke data weggevallen waren en welke nieuwe data ervoor in de plaats zijn gekomen.

Sylvia vertelt:
‘Ik mailde haar terug met de vraag om de oorspronkelijke planning aan te passen, zodat ik weer een goed overzicht kreeg en de juiste taak op de juiste datum uit kon voeren. Haar reactie was: ‘Ik ben jouw secretaresse niet. Lees gewoon de mails. Ik weet ook niet meer dan wat ik geschreven heb.’

Onverwachte stressreactie

Sylvia vertelt dat ze die reactie van Wendy helemaal niet zag aankomen en dat ze daardoor in de stress schoot. Na even doorvragen blijkt dat ze die stress nog dagenlang in haar lijf gevoeld heeft, terwijl ze zichzelf bleef voorhouden dat er niets was om zo gestresseerd over te zijn. En zelfs nu ze het incident weer vertelt, komt die stressreactie terug.

Een ogenschijnlijk klein incident kan soms een enorme impact hebben op onze cliënten, zowel lichamelijk als geestelijk.

Symptomen van de stressreactie bij Sylvia waren:

• In eerste instantie terugdeinzen (vluchtreactie) en dichtslaan. Buiten ‘ok en sorry’ geen reactie meer kunnen geven
• Ze had het gevoel alsof ze al dagen ‘zonder huid’ leefde
• Snel geïrriteerd en erg ongelukkig met zichzelf en de omgeving
• Obsessief nadenken over wat er gebeurd is en in gedachten hele lange, boze e-mails schrijven waarbij ze Wendy flink van repliek diende
• Slecht slapen en niet kunnen focussen
• Constant in ‘high alert’ zijn, zich waakzaam voelen.

Waarom reageer ik zo heftig?

De voornaamste vraag van Sylvia is ‘Waarom reageer ik zo heftig?’ Ik denk dat veel mensen die vraag herkennen. Er gebeuren soms dingen in ons lijf en in ons hoofd waarop we geen invloed lijken te hebben. Als coach is het onze taak om onze cliënt te helpen deze reacties te begrijpen, voordat ze ze kunnen veranderen. Transactionele Analyse kan daarin veel handvatten bieden. Vaak zijn deze reacties het gevolg van patronen die we als kind hebben aangeleerd.

Relational embodied imprints

Stressreacties in het lijf zijn deel van de patronen die we in onze jeugd hebben geleerd. Grondlegger Eric Berne spreekt over ‘relational embodied imprints’. Die zijn bepaald door hoe we vroeger als baby benaderd zijn, voordat onze neocortex gevormd werd. We hebben van die periode geen cognitieve herinneringen, want die worden gevormd in de neocortex. Maar ons lijf weet het nog. In het zenuwstelsel ligt opgeslagen hoe we als kindje reageerden op stress. Voor een klein kindje is het heel moeilijk om de stress zelf te reguleren. Daar heeft het mama of een andere volwassene voor nodig.

Link naar vroeger

Voor Hans is het als coach nu de uitdaging om Sylvia te helpen met het beantwoorden van haar vraag (‘Waarom reageer ik zo heftig?’). Met behulp van Transactionele Analyse lukt hem dat. Hij legt samen met Sylvia de link naar vroeger en Sylvia ontdekt dat ze zich als kind ook vaak zo gevoeld heeft. Ze begreep de boze reactie van Wendy niet en wilde zeker niets verkeerd doen, maar blijkbaar deed ze dat wel.

Het wordt in de loop van het gesprek duidelijk dat de reactie die Sylvia in haar lijf voelt en in haar denken en doen ervaart, die onrust en het onbegrip, een echo is van wat ze als kind altijd voelde.

Met simpele vragen zoals: ‘Ken je dit gevoel?’ ‘Zou het kunnen dat je je als jong kindje ook al zo voelde? Toen je de wereld nog niet begreep?’ Zo kun je als coach je cliënt uitnodigen om na te denken over de link naar ‘vroeger’ en de cliënt inzicht geven in waar de heftige stressreactie vandaan komt. Het is voor een jong kindje heel bedreigend als het niet begrepen wordt en als er iemand ‘out of the blue’ boos wordt.

Transactionele Analyse geeft handvatten

Wil jij als coach meer weten van Transactionele Analyse? Dan heb ik momenteel een prachtig aanbod voor je. Mijn Online Introductie in TA, waarmee je direct kunt beginnen en in je eigen tempo alle basismodellen over communicatie kunt aanleren, is de komende maand nog €97,- in plaats van €414,-. De Introductie is opgebouwd uit 7 videolessen en een certificering gesprek. Na afronding van dit gesprek, dat je 1-op-1 met mij voert, krijg je het TA 101-certificaat, waarmee je wereldwijd toegang hebt tot alle TA-basisopleidingen.

Je bent welkom.

Deel 2:
Dit blog is deel van een 2-luik over heftige stressreacties. Volgende maand het tweede deel, waarin ik dieper inga op technieken uit het lichaamswerk. Deze technieken kun jij als coach gebruiken bij het werken met lichamelijke stressreacties.