Heb jij weleens het gevoel dat je bijna op ontploffen staat? Dat er nog maar 1 ding hoeft te gebeuren en je klapt uit elkaar? De dagelijkse beslommeringen stapelen zich op en kleine irritaties sluipen in je dagelijkse routine. Misschien ben je stiekem wel blij dat de Kerstdagen voorbij zijn… Het liefst wil je gewoon met je voeten omhoog en nergens meer over nadenken.
Ontploffen doe je niet zomaar
Het gebeurt ons allemaal weleens dat we ineens ontploffen door de kleinste dingen. Dat kan uit het niets lijken te komen, maar er is altijd een oorzaak voor. Je zenuwstelsel kan belast raken door de stress van het plannen van een diner voor je familie, naast alle andere dingen waar je nog aan moet denken. Als je zenuwstelsel al overbelast is, is een hele kleine extra-belasting soms al voldoende om te ontploffen. De mensen om je heen voelen dat ook in hun eigen zenuwstelsel. Vandaar dat bijvoorbeeld kinderen juist op dát moment aandacht vragen, als hun ouders eigenlijk al teveel op hun bordje hebben. Met het gekende gevolg.
Dit soort incidenten komt steeds vaker voor. Niet alleen in gezinnen, ook in teams. Hoe ga je daar als leidinggevende mee om? Om dat te begrijpen is een stukje theorie nodig.
Window of Tolerance
Tijdens een dag functioneren we allemaal met een bepaald stressniveau. Die spanning hebben we nodig om onze taken alert uit te voeren. Met een zekere mate van stress of spanning is dus niks mis. Het wordt pas problematisch als dit stressniveau buiten een bepaald kader komt. Dat kader noemen we de window of tolerance, een concept uit de neurowetenschappen, beschreven door Dan Siegel.
Binnen dat kader functioneren we optimaal. We kunnen onze aandacht goed houden bij waar we mee bezig zijn en wat er van ons gevraagd wordt. Vanaf een bepaald moment wordt het ons te veel. Onze neocortex (waarmee we nadenken) werkt niet goed meer en ons reptielenbrein neemt het over. Dat kan op twee manieren die er volgt uitzien.
Er is de over-arousal, dat er kan uitzien als ontploffing. 🙂 We schieten dan in een fight, flight of actieve freeze reactie.
Soms reageren we met een under-arousal, een soort van stilvallen waarin we passief worden. Dit kan eruitzien als ‘flop’ (we zakken zowat in elkaar) of als ‘friend’ (we doen alles om de moeilijke situatie te ontmijnen en het enige dat telt is dat we iedereen te vriend houden en dat er niemand boos wordt).
Zomaar een uitbarsting
Iedere keer als iemand een trauma of langdurige stress ervaart, wordt het kader van tolerantie kleiner en raken we eerder de boven- of ondergrens.
Dit gebeurt in teamverband ook geregeld.
Teamleden staan onder druk. Dat kan met de stress in de organisatie ofwel met stress in hun persoonlijke levens te maken hebben. Als leidinggevende heb je daar niet altijd zicht op. Door langdurige stress wordt het zenuwstelsel overbelast, waardoor de Window of Tolerance zodanig krimpt dat er ‘zomaar’ een uitbarsting kan plaatsvinden.
Dit geldt natuurlijk ook voor de leidinggevende zelf. Er komt veel op hen af en ook hun vermogen om stress goed te hanteren is beperkt.
Ik bewonder jou…
Ja, echt waar. Het feit dat je nu de tijd neemt om dit blog te lezen, geeft aan dat je in de gaten hebt dat je soms ook aan je ‘max’ zit en er op tijd iets aan probeert te doen.
Je zult je ongetwijfeld in meer of mindere mate herkennen in het voorbeeld waarmee ik dit blog begon. Ik wil daarom tegen je zeggen dat het OK is dat het je af en toe allemaal teveel wordt en dat je een keer ontploft. Je mag niet vergeten dat deze situatie ook gewoon lastig is.
Het is al een wonder dat in deze drukke wereld zoveel leidinggevende erin slagen om hun gezin, hun werk en het welzijn van hun team met elkaar te combineren. Met vallen en opstaan… en dat is prima!
Vooruit kijken
Ik ben ervan overtuigd dat iedereen die in staat is om een team aan te sturen en dit te combineren met zijn of haar gezin, per definitie een goede leidinggevende is. Jij ook! Een van de eigenschappen van een goede leidinggevende is erkennen dat je soms hulp nodig hebt. Soms kom je er écht even niet meer uit en is het nodig dat er iemand met je meekijkt, zodat je weer een stap vooruit kunt doen in je persoonlijke en professionele ontwikkeling. Heb jij hier als leidinggevende of coach behoefte aan? Plan dan gerust een Strategiegesprek met mij in.
Je bent welkom.